Page 36 - Raport Vjetor 2022

GRUPI I MENAXHIMIT TË RISKUT

Në vitin 2022 inflacioni ishte zhvillimi kyç që dominoi
ekonominë globale dhe tregjet financiare. Shumica e
ekonomive të zhvilluara dhe ato në zhvillim, përjetuan
norma të larta inflacioni të shënuara gjatë dekadës
së fundit që rezultuan nga prishja e balancave
të tregjeve të energjisë dhe mallrave (metaleve
të çmuara) për shkak të bashkimit të ngjarjeve
gjeopolitike dhe të shëndetit publik. Gjatë këtij viti,
e gjithë bota iu nënshtrua rritjes të çmimeve, të cilat
fillimisht u nisën nga mangësitë dhe mospërputhjet
e shkaktuara nga pandemia dhe u përkeqësuan më
tej nga goditja gjeopolitike e shkaktuar nga pushtimi
i Ukrainës nga Rusia. Pasojat e saj të menjëhershme
makro-financiare, kanë rritur pasiguritë në lidhje me
evolucionin e ekonomisë dhe tregjeve financiare dhe
kanë rritur rreziqet për sektorin bankar. Për të frenuar
një valë të tillë inflacioniste, bankat qendrore në mbarë
globin, rritën normat bazë duke shtrënguar politikën
monetare nëpërmjet normave më të larta dhe duke
u tërhequr nga politikat e masave lehtësuese.

Një intensifikim i mundshëm i tensioneve gjeopolitike
në të ardhmen, mbi-shtrëngimi monetar i bankave
qendrore, çmimet e energjisë dhe rihapja e
Kinës mund të rrisin më tej rreziqet e ri-çmimit në
tregjet financiare dhe kërcënimet kibernetike. Në
përgjithësi, evolucioni i ekonomisë dhe i tregjeve
financiare mbetet shumë i pasigurt, duke lënë më
shumë hapësirë për surpriza në anën negative sesa
në anën pozitive.

Përveç rreziqeve të menjëhershme të shkaktuara
nga goditja gjeopolitike, rreziqet strukturore
(rreziku i kredise/emetuesit dhe rreziku i financimit)
si dhe dobësitë ekzistuese të mëparshme kërkojnë
gjithashtu vëmendjen e duhur, të tilla si adresimi i e Shqipërisë ka rritur 5 herë këtë vit normën bazë,
sfidave që rrjedhin nga zhvillimi dhe ekzekutimi i në 2.75%, duke reflektuar gjithnjë e më shumë
strategjive të transformimit dixhital, mangësitë në shqetësimin e saj për natyrën e inflacionit. Tregu
qëndrueshmërinë operacionale (nën-kontraktimi primar i instrumenteve të borxhit të qeverisë ka ecur
i shërbimeve të IT-së dhe sigurisë kibernetike), me ritme edhe më të shpejta, ku yield-i maksimal
grumbullimi, analizimi dhe raportimi i të dhënave si i obligacioneve 12-mujore të thesarit për fillimin e
dhe rreziqet klimatike dhe mjedisore. dhjetorit arriti në 5.85%, më i larti në 9 vitet e fundit
(që nga viti 2013).
Shqipëria nuk bëri përjashtim dhe për vitin 2022
operoi në një situatë ekonomike ku mbizotëroi Ekonomia shqiptare pritet të rritet në të ardhmen,
inflacioni i lartë dhe rritja ekonomike e moderuar në ndonëse ritmi i rritjes pritet të vijë në ngadalësim
të ulët. Norma vjetore e inflacionit u përshpejtua në në afatin e shkurtër dhe të rritet drejt potencialit
8.3% në tetor 2022, vlera më e lartë në dekada që në afatin e mesëm. Në gjashtëmujorin e parë të
nga dhjetori i vitit 1998, ndërsa u përmirësua lehtë vitit 2022, veprimtaria e sektorit bankar u zhvillua
në dhjetor duke u ulur në 7.4%. Banka Qendrore në mënyrë të qëndrueshme dhe rreziqet mbetën