Page 94 - Raport Vjetor 2022

Banka Kombëtare Tregtare Raport Vjetor 2022 32

Banka Kombëtare Tregtare Sh.a.
Shënime mbi Pasqyrat Financiare të Konsoliduara për vitin e mbyllur
më 31 dhjetor 2022 (shprehur në USD, nëse nuk është shënuar ndryshe)

5. Administrimi i rrezikut financiar (vazhdim)
(b) Rreziku i kredisë (vazhdim)

ii Matja e humbjes së e pritshme të kredisë (vazhdim)
Përkeqësim i rëndësishëm përmes pragut relativ
Banka llogarit një matricë relative të pragut që jep për secilin vlerësim një parashikim të asaj që vlerësimi i pritur për çdo horizont
kohor duhet të jetë.
Matricat e tranzicionit me anë të ciklit (TTC) japin përqindjen e kundërpartirave që lëvizën nga një vlerësim në tjetrin për një
interval kohor të caktuar. Matjet TTC gjatë një horizonti 10 vjeçar merren pasi që kjo jep një horizont të rehatshëm për një prag
relativ.
Vlerësimi i rrezikut të kredisë
Banka u mbështet në të dhëna përfaqësuese të siguruara nga agjencitë e jashtme të vlerësimit të kreditit. janë Janë përdorur
matricat e jashtme të tranzicionit TTC për të gjitha subjektet evropiane të ofruara nga agjencitë ndërkombëtare të vlerësimit të
kredive. Janë kryer hapat e mëposhtëm:
Së pari, bëhet nderlidhja i sistemeve të vlerësimit të brendshëm dhe të jashtëm;
Nga atje, përdoret një matricë tranzicioni TTC me numrin e vëzhgimeve (numri i subjekteve që ndryshojnë nga një vlerësim
specifik në tjetrën) dhe llogaritet një mesatare e ponderuar për vlerësim të hartuar në mënyrë që të llogaritet matrica e vlerësimit
të brendshëm TTC.
Informacion i përhershëm i përfshirë në modelet ECL
PD-të e TTC-së shndërrohen në PD-të e PIT duke marrë parasysh mjedisin makroekonomik nëpërmjet një vargu të variablave
makroekonomikë: norma reale e rritjes së PBB-së, norma e inflacionit dhe shkalla e papunësisë. Këto variabla u bënë nga FMN2,
duke përfshirë të dhënat historike që mbulojnë periudhën 1990 - 2020 dhe parashikimet bazë për 2021 - 2024. Modeli i parë
i PD përfshin një formë të thjeshtuar të modelit Merton. Në këtë kuadër, prezantohet një variabël sistemik që paraqet mjedisin
makroekonomik. Ndjeshmëria e PD-së të çdo vlerësimi në këtë variabël merret nëpërmjet kalibrimit të parametrit ρ. Modeli merr
në konsideratë normën globale të mosfunksionimit të çdo viti dhe llogarit për çdo vit, i cili pastaj regresohet me kombinime
të ndryshme të variablave makro-ekonomike. Duke përdorur projeksionet e variablave makroekonomikë, formula e regresionit
përdoret për të nxjerrë përfundimet e parashikimeve të dhe bazuar në modelin e një faktori Merton, PD-të e PIT-it merren.
Modeli i dytë i PD e konsideron normën e paracaktuar për vlerësim në çdo vit, gjë që mundëson kalibrimin e ndjeshmërisë ρi për
të gjitha vlerësimet.
Matja e ECL - Shpjegimi i inputeve, supozimeve dhe teknikave të vlerësimit
Inputet kryesore në matjen e ECL-ve ka të ngjarë të jenë struktura e termave të variablave në vijim:
1. Probabiliteti i humbjes (PD)
2. Humbja e rezultuar nga mospagesa (LGD);dhe
3. Ekspozimi në mospagim (EAD)
ECL vlerësohet sipas kushteve bazë (tipike), më të mirat (të favorshme) dhe negative (të pafavorshme).
Të vetmet vlerësime në në një moment kohe janë për probabilitetin e humbjes. LGD merr vlerësimet e Bazelit dhe EAD përdor
skedulet e pagesës së llojit të amortizimit. Pasi të jenë llogaritur të gjitha komponentët (PD, EAD, LGD), ECL është vlerësuar në
tre skenarë të ndryshëm: gjendja bazë (tipike), mirë (e favorshme) dhe e kundërt (e pafavorshme), me pesha 52%, 18% dhe 30%
respektivisht . ECL përfundimtar është ECL me probabilitet të ponderuar nën këta tre skenarë.