Page 93 - Raport Vjetor 2022

31 Banka Kombëtare Tregtare Raport Vjetor 2022

Banka Kombëtare Tregtare Sh.a.
Shënime mbi Pasqyrat Financiare të Konsoliduara për vitin e mbyllur
më 31 dhjetor 2022 (shprehur në USD, nëse nuk është shënuar ndryshe)

5. Administrimi i rrezikut financiar (vazhdim)
(b) Rreziku i kredisë (vazhdim)

ii. Matja e humbjes së pritshme të kredisë
Vlerësimi i ekspozimit të kredisë për qëllime të administrimit të rrezikut është kompleks dhe kërkon përdorimin e modeleve, pasi
ekspozimi ndryshon me ndryshimet në kushtet e tregut, flukset e pritshme të parasë dhe kalimin e kohës. Vlerësimi i rrezikut
të kredisë të një portofoli të aktiveve përfshin vlerësime të mëtejshme në lidhje me gjasat e mosveprimeve të ndodhura, të
raporteve të humbjeve të lidhura dhe korrelacioneve të paracaktuara ndërmjet palëve. Grupi mat rrezikun e kredisë duke përdorur
probabilitetin e paracaktuar (PD), ekspozimin në mospagim (EAD) dhe humbjen e dhënë (LGD).

Parimi udhëzues i modelit të pritshëm të humbjes së kredisë është të pasqyrojë modelin e përgjithshëm të përkeqësimit ose
përmirësimit të cilësisë së kredisë së instrumenteve financiare. Kjo cilësi e kredisë varet nga shkalla e përkeqësimit të kredisë që
nga njohja fillestare dhe do të përhapet në tri faza:
“Faza 1” përfshin ato aktive që nuk kanë pësuar ndonjë përkeqësim të ndjeshëm të cilësisë së kredisë që nga njohja fillestare;
“Faza 2” përbëhet nga aktive që kanë pësuar një zhvlerësim të konsiderueshëm që nga njohja fillestare;
“Faza 3” ka të bëjë me të gjitha aktivet ku ka ndodhur një mungesë.
Sipas kësaj qasjeje të përgjithshme, ECL për një aktivitet llogaritet në horizonte të ndryshme kohore. Sipas kësaj qasjeje të
përgjithshme, ECL për një aktiv llogaritet sipas horizonteve të ndryshme sipas fazës së caktuar:
ECL mbi një vit për aktivet në fazën 1;
ECL gjatë jetës së mbetur për aktivet në fazën 2 dhe fazën 3
Caktimi fazave bëhet sipas rregullave të mëposhtme:
Zhvlerësimi: nëse pala tjetër për aktivin e konsideruar ka dështuar, aktivi është caktuar në “Fazën 3”. Një aktiv konsiderohet si i
pavlefshëm nëse ndonjë shlyerje (principal ose interes) është vonuar për më shumë se 90 ditë ose nëse pala tjetër është në një
gjendje të provuar te paaftësisë paguese (falimentimit).
Vlerësimi D (më i ulët se C): Pasuritë me këtë vlerësim aktualisht konsiderohen të jenë në fazën 3.
Faktorët cilësorë: SNRF 9 ka këshilluar që të marrë parasysh faktorët cilësorë siç janë listat e shikimit ose analizat financiare nga
ekspertët. Ngjashëm me rastin e mëparshëm, ekziston edhe një prag i dytë. Në rast se shlyerja e një aktivi është e vonuar për më
shumë se 30 ditë dhe më pak se 90 ditë, ajo caktohet në “Fazën 2”
Pragu Relativ: nëse pala tjetër ka pësuar një përkeqësim të ndjeshëm të rrezikut të kredisë, domethënë nëse cilësia e saj e
kredisë që nga njohja fillestare ka rënë më shumë se një prag relativ i caktuar paraprak, atëherë ai i caktohet “Fazës 2”.
Të gjitha aktivet që nuk janë në rastet e mëparshme janë caktuar në “Fazën 1”.

Grupimi i instrumenteve për humbjet e matura në baza kolektive
Për provizionet e pritshme të humbjes së kredisë të modeluara në baza kolektive, bëhet një grupim ekspozimesh në bazë të
karakteristikave të përbashkëta të rrezikut, të tilla që ekspozimet e rrezikut brenda një grupi janë homogjene.
Gjatë kryerjes së këtij grupimi, duhet të ketë informata të mjaftueshme për grupin të jetë statistikisht i besueshëm.
Kur informata të mjaftueshme nuk janë të disponueshme brenda vendit, Grupi ka konsideruar krahasimin e standardeve të dhëna
shtesë të brendshme / të jashtme për t’u përdorur për qëllime të modelimit.

Banka ka tre portofole kryesore, të cilat janë:
- Portofoli i kredisë
Kjo kategori përfshin kreditë individuale / konsumatore
- Portofoli i thesarit
Kjo kategori përfshin bonot, bonot e thesarit dhe llogaritë e kapitalit
- Projekti dhe financimi i strukturuar
Kjo kategori përfshin letra kredie dhe garanci bankare.