Page 97 - BKT Annual Report 2023

RAPORTI VJETOR 2023 28
Shënime mbi Pasqyrat Financiare të Konsoliduara për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2023
(shprehur në USD, nëse nuk është shënuar ndryshe)

ii. ii. Matja e humbjes së pritshme të kredisë
Sipas kërkesave të IFRS 9 për zhvlerësimin e aktiveve financiare, bankat janë të detyruara të njohin ECL-të në çdo kohë, duke marrë
parasysh ngjarjet e kaluara, kushtet aktuale dhe informacionin e ardhshëm, dhe të përditësojnë vlerën e ECL-ve të njohura në çdo datë
raportimi për të pasqyruar ndryshimet në rrezikun e kredisë të një aktivi. Kjo është një metodë më largpamëse e prudente dhe rezulton
në një njohje më të përshkallëzuar të humbjeve të kreditit.
Vlerësimi i ekspozimit të kredisë për qëllime të administrimit të rrezikut është kompleks dhe kërkon përdorimin e modeleve, pasi
ekspozimi ndryshon me ndryshimet në kushtet e tregut, flukset e pritshme të parasë dhe kalimin e kohës. Vlerësimi i rrezikut të kredisë
të një portofoli të aktiveve përfshin vlerësime të mëtejshme në lidhje me gjasat e mosveprimeve të ndodhura, të raporteve të humbjeve
të lidhura dhe korrelacioneve të paracaktuara ndërmjet palëve. Grupi mat rrezikun e kredisë duke përdorur probabilitetin e paracaktuar
(PD), ekspozimin në mospagim (EAD) dhe humbjen e dhënë (LGD).
Parimi udhëzues i modelit të pritshëm të humbjes së kredisë është të pasqyrojë modelin e përgjithshëm të përkeqësimit ose përmirësimit
të cilësisë së kredisë së instrumenteve financiare. Nisur nga ndryshimet në rrezikun e kredisë nga njohja fillestare, aktivet klasifikon në
tri faza:
• “Faza 1” përfshin ato aktive që nuk kanë pësuar ndonjë përkeqësim të ndjeshëm të cilësisë së kredisë që nga njohja fillestare;
• “Faza 2” përbëhet nga aktive që kanë pësuar një zhvlerësim të konsiderueshëm që nga njohja fillestare;
• “Faza 3” ka të bëjë me të gjitha aktivet ku ka ndodhur një mungesë.
Sipas kësaj qasjeje të përgjithshme, ECL për një aktivitet llogaritet në horizonte të ndryshme kohore. Sipas kësaj qasjeje të përgjithshme,
ECL për një aktiv llogaritet sipas horizonteve të ndryshme sipas fazës së caktuar:
• ECL mbi një vit për aktivet në fazën 1;
• ECL gjatë jetës së mbetur për aktivet në fazën 2 dhe fazën 3.
Caktimi fazave bëhet sipas rregullave të mëposhtme:
Zhvlerësimi: nëse pala tjetër për aktivin e konsideruar ka dështuar, aktivi është caktuar në “Fazën 3”. Një aktiv konsiderohet si i
pavlefshëm nëse ndonjë shlyerje (principal ose interes) është vonuar për më shumë se 90 ditë ose nëse pala tjetër është në një gjendje
të provuar te paaftësisë paguese (falimentimit).
Vlerësimi D (më i ulët se C): Pasuritë me këtë vlerësim aktualisht konsiderohen të jenë në fazën 3.
Faktorët cilësorë: SNRF 9 ka këshilluar që të marrë parasysh faktorët cilësorë siç janë listat e shikimit ose analizat financiare nga
ekspertët. Ngjashëm me rastin e mëparshëm, ekziston edhe një prag i dytë. Në rast se shlyerja e një aktivi është e vonuar për më
shumë se 30 ditë dhe më pak se 90 ditë, ajo caktohet në “Fazën 2”
Pragu Relativ: nëse pala tjetër ka pësuar një përkeqësim të ndjeshëm të rrezikut të kredisë, domethënë nëse cilësia e saj e kredisë që
nga njohja fillestare ka rënë më shumë se një prag relativ i caktuar paraprak, atëherë ai i caktohet “Fazës 2”.
Të gjitha aktivet që nuk janë në rastet e mëparshme janë caktuar në “Fazën 1”.

Grupimi i instrumenteve për humbjet e matura në baza kolektive
Për provizionet e pritshme të humbjes së kredisë të modeluara në baza kolektive, bëhet një grupim i ekspozimeve në bazë të
karakteristikave të përbashkëta të rrezikut, si: vlerësimi i cilësisë së kredisë, lloji i produktit, maturimi i mbetur, etj. Llogaritja e ECL bazohet
në të dhënat historike të performancës për grupin përkatës. Kur nuk disponohen të dhëna të mjaftueshme historike të brendshme,
Grupi ka konsideruar krahasimin e standardeve të dhëna shtesë të brendshme / të jashtme për t’u përdorur për qëllime të modelimit.
Banka ka tre portofole kryesore, të cilat janë:
• Portofoli i kredisë
• Kjo kategori përfshin kreditë individuale / konsumatore
• Portofoli i thesarit
• Kjo kategori përfshin bonot, bonot e thesarit dhe llogaritë e kapitalit
• Projekti dhe financimi i strukturuar
• Kjo kategori përfshin letra kredie dhe garanci bankare.