Page 87 - Raport Vjetor 2022

25 Banka Kombëtare Tregtare Raport Vjetor 2022

Banka Kombëtare Tregtare Sh.a.
Shënime mbi Pasqyrat Financiare të Konsoliduara për vitin e mbyllur
më 31 dhjetor 2022 (shprehur në USD, nëse nuk është shënuar ndryshe)

4. Përdorimi i vlerësimeve dhe gjykimeve (vazhdim)
Të dhënat e përdorua në modelin e aplikuar për zbatimin e kërkesave të SNRF 16 (vazhdim)

a. Kurba e normës bazë të kthimit (vazhdim)
Banka përdor modelin Nelson-Siegel-Svensson për qëllime ekstrapolimi për ndërtimin e kurbës së kthimit në USD, i cili përshtat
një përafrimi eksponencial të funksionit të normës së skontimit tek çmimet e tregut. Banka përdori aplikimin e modelit të shtuar
të NSS (Nelson-Siegel-Svensson) si një version që ka aftësinë për të kombinuar forma të ndryshme të grafikëve, duke lejuar në
thelb norma negative, si dhe shpërndarje atipike të normave të interesit, të cilat nuk kapen me saktësi nga modeli klasik Nelson-
Siegel.
Banka përdor funksionin kubik të intrapolimit për ndërtimin e kurbës së kthimit në EUR. Funksionit kubik i interpolimit është një
rast i veçantë i funksionit të intrapolimit që përdoret shumë shpesh për të shmangur problemin e fenomenit të Runge. Kjo metodë
jep një funksion polinom intrapolimi që është më i butë dhe ka gabim më të vogël se disa funksione të tjerë të intrapolimit si
polinomi Lagrange dhe polinomi Newton. Funksionet kubike të zbutura të përshtatura për të dhënat një variabël të serive kohore
mund të përdoren për të marrë parashikimet lineare lokale. Qasja bazohet në një model stokastik të gjendjes dhe hapësirës, i cili
lejon përdorimin e një qasje për vlerësimin e parametrit të zbutjes, dhe mundëson ndërtimin e lehtë të intervaleve të parashikimit.
Në thelb, i njëjti mekanizëm matematikor ndiqet nga modeli NSS (Nelson-Siegel-Svensson). Ndërsa një intrapolim zakonisht fillon
me specifikimin e një forme funksionale qoftë me funksionin e përafërt të normave të skontimit apo të kontratave të ardhme, dhe
pastaj vlerëson parametrat e panjohur. Qasja e funksionit kubik, sjell më shumë fleksibilitet në formën e një kurbë të rendimentit
dhe, kështu, është e mirë për profesionistët e financës që kërkojnë anomali të vogla çmimesh. Për të ndërtuar kurbën e kthimit të
monedhës vendase, Lek shqiptar (Lek), Banka përdor funksionin kubik të intrapolimit, siç përshkruhet më lart. Kthimet e bonove
qeveritare (ON-1Y) janë rezultatet e ankandit të publikuara nga Ministria e Financave dhe Banka e Shqipërisë në fund të çdo
ankandi përkatës. Për ankande që nuk janë të shpeshta, norma llogaritet duke ekstrapoluar në mes vlerave të normës së bonove
të fundit 2Y dhe kursit që rrjedh nga ankandi i fundit i bonove në fjalë.

Çështja e hasur nga parashikimet e bankës për rendimentet e Thesarit është e llojit të fenomenit Runge, i cili është një problem
i lëkundjes në skajet e një intervali që shfaqet kur përdoret interpolimi polinom me polinomë të shkallës së lartë mbi një grup
pikash të interpretimit të ekuilibruar.
b. Kosto e rrezikut shtesë të kredisë
Për llogaritjen e kostos së rrezikut shtesë të kredisë, Banka i ka përdorur logjikën e mëposhtme:

1) Identifikon Vlerësimin Ndërkombëtar Afatgjatë të Emetuesit të institucionit financiar (“Banka”). Vlerësimin Ndërkombëtar
Afatgjatë të Emetuesit e merr nga Agjensi të Jashtme të Vlerësimit të Kredisë, siç janë Moody’s, Fitch ose Standard & Poor.
Banka përdor vetëm agjencitë zyrtare, të pranuara në të gjithë botën, të vlerësimit të jashtëm të kredisë, si Fitch, Moody’s
dhe S&P sepse vetëm këto 3 agjensi bëjnë dhe publikojnë studimet për PD, LGD (ku kosto shtesë e rrezikut përcaktohet si
PD * LGD), etj. në nivel global. Këto tre agjenci janë gjithashtu të vetmet që lejohen të përdoren me qëllim mbështetjen në
parametrat e të dhënave të ekspertëve për shembull në BE (sipas Rregullores CRD / CRR etj).

2) Nëse institucioni financiar (Banka) nuk ka një vlerësim të tillë dhe është pjesë e një Grupi, përdoret vlerësimi më i ulët midis
tavanit të vendit për vendin ku ndodhet Banka dhe vlerësimit ndërkombëtar afatgjatë të emetuesit të agjencisë së jashtme për
entitetin fundor që ka kontrollin. Arsyeja themelore për këtë qasje është se kur një bankë është pjesë e një grupi, mbështetja
financiare ka më shumë të ngjarë.

3) Nëse asnjë nga këto hapa nuk rezulton me vlerësim, identifikohet tavani i vendit në të cilin ndodhet Banka dhe zbritet të paktën
një nivel. Tavani i vendit është vlerësimi më i mirë që një entitet me bazë në atë vend mund të marrë, kështu që ky përdoret si
një pikë referimi. Për më tepër, rregullimi i rrezikut në rënie bëhet për hir të kujdesit.

Për secilin vlerësim specifik të Bankës është caktuar probabiliteti përkatës i normës së paracaktuar (shkalla PD), e cila llogaritet
nga jashtë - të dhëna ekspertësh nga agjenci të jashtme të vlerësimit të kredisë. Sidoqoftë, PD është thjesht një probabilitet. Në
mënyrë që të përafrohet rreziku i plotë i kredisë, nevojitet LGD. Duke shumëzuar normën PD dhe nivelin LGD, fitohet norma e
humbjes së kredisë dhe kjo është përafrimi i rrezikut të kredisë.